Wat is CPO?

Samen bouwen
aan een fijn thuis

De laatste jaren is er een sterke groei in de belangstelling voor het bouwen van woningen in eigen beheer. Zelf bepalen hoe jouw nieuwe huis eruit ziet. Samen met de mensen waarmee jij een buurtje gaat vormen. 

Zowel de overheid als toekomstige bewoners in de vorm van starters, gezinnen en 55-plussers ontdekken steeds vaker de voordelen van Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO). Maar wat houdt CPO bouw precies in en wat kan het voor jou betekenen?

Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO)

Wat is CPO?

Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) is een bouwvorm waarbij een groep particulieren gezamenlijk optrekt om nieuwe woningen te realiseren of een bestaand gebouw te herbestemmen. Dit gebeurt vanuit een opgerichte vereniging, waarbij je samen met anderen vanaf het eerste moment invloed hebt op het ontwerp en de indeling van de woningen. Hierdoor leer je jouw toekomstige buren al kennen voordat de woningen zijn gebouwd en creëer je samen een buurt naar jullie eigen wensen.

CPO is méér dan alleen bouwen: het is een bewuste keuze voor samenwerken, samenleven en samen vormgeven. Naast de fysieke bouwplannen worden er ook gezamenlijke sociaal-maatschappelijke afspraken gemaakt, zodat de woongemeenschap perfect aansluit bij de behoeften en waarden van de groep én de bredere omgeving.

CPO: voordelen en aandachtspunten

Bouwen in de vorm van een CPO-project biedt tal van voordelen:
  • Kostenbesparing: CPO kan tot 20% goedkoper zijn dan regulier bouwen.
  • Maatwerk en vrijheid: Je hebt een grote invloed op de indeling en uitstraling van je woning.
  • Duurzaamheid en ecologie: Veel CPO-groepen kiezen bewust voor duurzame en ecologische bouwmethodes.
  • Sterke sociale binding: Je leert je buren al in de ontwikkelingsfase kennen, wat zorgt voor een hechte gemeenschap.
  • Subsidies en financiële voordelen: Er zijn vaak aantrekkelijke subsidies en startersleningen beschikbaar.
  • Wel vraagt een CPO-project om betrokkenheid, flexibiliteit en een gezamenlijke visie. Het maken van keuzes gebeurt in overleg, wat zowel inspirerend als uitdagend kan zijn. Een goede balans tussen idealisme en realisme is essentieel.

    CPO-begeleiding

    Een bouwprocesbegeleider die ervaring heeft met CPO en met het begeleiden van menselijke processen tussen de adspirant bewoners vergroot de kans op slagen van het project aanzienlijk. Vandaar dat gemeenten, provincies en hypotheekvertrekkers het inschakelen van een professionele CPO-begeleider vaak als vereiste stellen.

    Met de inhuur van een professionele CPO-begeleider wordt niet alleen de kans op succes aanzienlijk vergroot, maar ook de ervaring van het bouwproces zelf verrijkt. De CPO-begeleider navigeert in de complexiteit van bouwprocessen, faciliteert communicatie, benut netwerken en empowert deelnemers. 

    CPO projecten in Drenthe, Friesland en Groningen

    In Noord-Nederland zijn al diverse succesvolle CPO-projecten gerealiseerd.

    In de Drenthe helpt het Impulsteam Wonen collectieve wooninitiatieven met advies en subsidies. Op de website van de Provincie Drenthe tref je voorbeelden van CPO-projecten in Vledder en Gees en de reacties van betrokken bewoners.

    In de gemeente Meppel is april 2025 het CPO-project Boshoven met 42 woningen opgeleverd waarbij Pieter Bijker als projectbegeleider was betrokken. In de onderstaande video geven verschillende betrokken partijen een toelichting op deze manier van samen bouwen.

    In Friesland en Groningen zijn er ook vooruitstrevende gemeenten die CPO-initiatieven actief ondersteunen met het verstrekken van advies, subsidies, startersleningen en vergunningen. Zo hebben we in het voorjaar van 2025 een informatiebijeenkomst verzorgd samen met het Taskforce Wonen van de gemeente Ooststellingwerf om geïnteresseerden te informeren over een CPO-project binnen nieuwbouw in Makkinga. En start er binnenkort een CPO-project voor starters op de woningmarkt in Oldeberkoop.

    Voor veel gemeenten is deze manier van bouwen nieuw en is het een uitdaging om de uitvoering binnen de bestaande organisatiestructuur en regelgeving (zoals Didam arrest) vorm te geven. Dankzij de inzet van enthousiaste ambtenaren en projectteams wordt er gezocht naar maatwerkoplossingen en beleidsruimte om deze bijzondere bouwvorm te ondersteunen. Een goede samenwerking tussen gemeenten, CPO-groepen en deskundige procesbegeleiders zorgt dat naast technische en juridische kanten van het proces, ook de communicatie met stakeholders soepel verloopt. Dit voorkomt vertragingen in de realisatie van de bouw.

    Hoe vind je een CPO-locatie of project waaraan je kunt deelnemen?

    Collectief bouwen kan zowel op een nieuwbouwlocatie als door herontwikkeling van een bestaand pand. Het vinden van een geschikte kavel of locatie is een belangrijk eerste stap in het proces. 

    In Noord-Nederland stellen sommige gemeenten kavels beschikbaar voor CPO-initiatieven. Houd daarvoor de websites van lokale overheden in de gaten waar jij graag wil wonen.

    Naast meedoen in nieuwbouwproject, is ook mogelijk om met een groep toekomstige bewoners een bestaand pand aan te kopen en samen een grondige verbouwing uit te voeren. Soms is daarbij herbestemming nodig. Denk bijvoorbeeld aan een boerderij, een oude school of bedrijfspand. 

    Op deze website tref je bij “Actuele projecten” een overzicht van CPO-projecten waaraan je nu kunt deelnemen. 

    Bovendien kun je je inschrijven voor onze CPO-updates. 

    Dan mailen we, zodra zich een CPO-project aandient die past bij jouw woonwensen. 

    Financiering van jouw woning in een CPO-project

    Bij CPO gaat het altijd om koopwoningen, zorg dus dat je goed geïnformeerd bent over jouw financiële mogelijkheden.

    Voor starters en andere geïnteresseerden in CPO-projecten zijn er diverse financiële regelingen.

    Starterslening

    Een starterslening is speciaal voor mensen die hun eerste woning kopen. Meer informatie over startersleningen vind je op Stimuleringsfonds Volkshuisvesting. Op deze site kun je ook checken of de gemeente waar jij wil wonen meedoet aan deze regeling. Tip voor het invullen van de checker: regelmatig komen plaatsnamen niet overeen met de naam van de gemeente waar ze bij horen. Zoals bijvoorbeeld Makkinga valt onder de gemeente Ooststellingwerf. Even goed opletten dus wat je intypt.

    Subsidies voor CPO-projecten

    Sommige gemeenten en provincies bieden subsidies om de aanloopkosten van een CPO-project te dekken. Dit kan bijvoorbeeld gaan om de kosten voor het oprichten van een vereniging, het maken van ontwerpen en het inschakelen van een architect of bouwbegeleider.

    Een ander voorbeeld is de subsidieregeling Transformatie en Woningsplitsing Drenthe die per 20 januari 2025 is opengesteld, waarbij de subsidie kan oplopen tot € 5.000,- per nieuw te realiseren woning. Of de Rijkssubsidie voor het realiseren van een ontmoetingsruimte binnen een woongemeenschap. En zelfs de Rabobank verwelkomd CPO- kopersverenigingen met een eerste inleg van € 5.000,-.

    Hypotheek aanvragen voor CPO-woning

    Uiteraard is het mooi dat er subsidiemogelijkheden zijn, maar naast deze financiële tegemoetkomingen hebben de meeste mensen een hypotheek nodig om hun koopwoning te financieren. Binnen een CPO regelt ieder huishouden zijn eigen hypotheek. Banken bieden specifieke hypotheken aan voor CPO-projecten.

    Wat kan deelnemen aan CPO-project voor jou betekenen?

    Nog even de mogelijke voordelen voor jou een rijtje. 

    Zelf een CPO-project starten?

    Wil je samen met anderen een woonproject opzetten, dan is een goede organisatie essentieel. Dit begint vaak met het vinden van een passende locatie. Snel gevolgd door het vinden van de juiste CPO-begeleider en het oprichten van een vereniging, zodat alle deelnemers inspraak hebben in de besluitvorming. In de statuten kunnen afspraken en spelregels worden vastgelegd, wat zorgt voor duidelijkheid en zekerheid. 

    Wil je meer weten over de processtappen voor het doorlopen van een succesvol CPO-proces? Download dan het procesoverzicht voor een succesvol CPO-project. Of maak vrijblijvend kennis om te onderzoeken waar we jullie bij kunnen ondersteunen.  

    Samen kijken hoe we jullie CPO-proces het beste aanpakken?